De
Machinist is horeca,
zalenverhuur,
werkruimte voor
kleine ondernemers
en theaterzaal. De
Machinist was ooit een machinistenschool,
en kreeg in de tweede helft van de jaren '00 een nieuwe bestemming.
Als maatschappelijk vastgoed is De Machinist niet heel bijzonder.
Natuurlijk, buurtbewoners zijn welkom in het café, maar het is geen
buurthuis. En tussen die ZZP-ers zitten misschien wel buurtbewoners,
maar iets terugdoen voor de buurt is geen onderdeel van de
huurvoorwaarden. Ik heb het in ieder geval niet als iets bijzonders
op de site van De Machinist gevonden.
De
Machinist springt vooral in het oog vanwege zijn exploitant. Dat
verhaal is al volgt. De machinistenschool hield er in 2005 mee op.
Het onderwijs werd elders voortgezet en de machinekamer – om te
oefenen, natuurlijk – op de begane grond werd ontmanteld. Wat
resteerde was een groot en markant pand. Waarom woningcorporatie
Woonbron eigenaar werd, laat zich niet helemaal achterhalen, maar ze
werden het. Architect Leendert Steijger had plannen voor
bedrijfsverzamelgebouwen met allerhande extra voorzieningen, en ook
al een exploitant gevonden. Ze vonden elkaar, en namen, op de golven
van de wijkvernieuwing en de Vogelaarwijken, de transformatie van het
pand ter hand. De exploitant ging onderweg failliet, maar de
architect werd steeds enthousiaster. Zo enthousiast, dat hij
uiteindelijk besloot de exploitatie dan maar zelf ter hand te nemen.
Niet
onopgemerkt
Er
is al behoorlijk wat geschreven over De Machinist. Lees er hier,
hier
en hier
over. Ook Marc van Leent besteedt er in zijn boek Publiek Vastgoed
uitgebreid aandacht aan, staat dat niet on-line. De Machinist stond
ook al een tijdje op mijn lijstje, maar wat had ik aan het reeds
geschrevene eigenlijk toe te voegen? Mijn kans kwam, vond ik, toen de
Raad van Toezicht waar ik lid van ben, zichzelf ging evalueren in De
Machinist. Geen interview met de exploitant, maar een keer als
mystery guest. Zou ik iets merken van de combinatie van functies in
het gebouw? Of van het bezielende enthousiasme van de exploiterende
architect? En als het antwoord nee zou zijn, is dat dan erg?
Gisteren
was ik er. In de loop van de middag arriveerde ik op mijn OV-fiets.
Pas bij aankomst realiseerde ik me dat ik er eerder was geweest.
Naast De Machinist liggen de Parksluizen. Daar stelde ik midden jaren
'90 bijna hoogstpersoonlijk de precieze grens vast tussen de
Hoogheemraadschappen van Delfland en Schieland. Toen vond ik het maar
een gure omgeving, rommelig en desolaat. Dat is nu niet wezenlijk
anders, hooguit wordt er wat vaker geveegd dan toen. Ik kom
aangefietst over een van die te ruime verkeersaders die Rotterdam
rijk is. Achter me het enorme Erasmus Medisch Centrum, aan de einder
de Euromast en net voorbij die Parksluizen de Willem Buytewechstraat,
waar De Machinist gevestigd is. Tegenover De Machinist een oud
belastingkantoor, waarin appartementen zijn gevestigd, ernaast een
bandenhandel, een sportschool alleen voor vrouwen en de vestiging van
een mij onbekende supermarktketen. De architectuur is prettig
ouderwets stedelijk, maar niet supermooi. En wat er mooi aan is, moet
de strijd aan met auto's die overal geparkeerd staan.
Je
moet er willen wezen, in De Machinist. In de zomer is dat vast
aantrekkelijker. Achter en naast de Machinist ligt een groenstrook,
waar van die lekker houten banken staan. Daar is het goed bier
drinken in de zon, stel ik me voor. Maar ook aan de achterzijde een
enorme parkeerplaats. Of dat nou lollig is voor de kinderen die naar
het kinderdagverblijf
in De Machinist gaan, valt te betwijfelen.
Van
Harte Welkom
De
entree van De Machinist is mooi. Een paar stevige traptreden van
natuursteen, lekkere hoge deuren, een lichte receptie die gasten van
harte welkom heet. Door de lange gang ga ik naar het café. Daar is
het rustig, maar het is dan ook maandagmiddag. Eigenlijk lijkt het me
voor deze omgeving heel wat dat er dan om half vijf een stuk of zes
klanten zijn. Het personeel is vriendelijk, de Tripel die ik bestel
blijkt bij afrekenen 50 cent duurder dan op de kaart staat. Het café
is een prettige plek om een uurtje stuk te slaan. De ruimte is hoog,
maar dat kan ook niet anders; hier stond die machinekamer. De
inrichting is industrial, met ruw hout en opengelegde leidingen aan
het plafond.
Om
half zes maak ik mijn opwachting in het vergaderzaaltje, waar mijn
Raad van Toezicht zichzelf gaat evalueren. Ook dat is een mooie
ruimte, weer hoog, met mooie foto's aan de muur van machinisten in
opleiding. De verlichting is wat aan de ingetogen kant, maar daarmee
nog altijd stukken beter dan het keiharde TL-licht waar menig andere
vergaderlocatie zijn gasten op onthaalt. Wie om half zes gaat
evalueren, krijgt er ook wat te eten bij. De maaltijd wordt liefdevol
uitgeserveerd door twee jonge vrouwen, waaraan ik natuurlijk niet kan
zien of ze behoren tot de jongeren uit de wijk die dankzij De
Machinist aan het werk zijn gekomen. De maaltijd zelf is prima, al
zou ik er niet voor om rijden. Als de vergadering afgelopen is, biedt
het café een uitstekende mogelijkheid om nog even na te borrelen. Er
zijn – ook op deze maandagavond – genoeg mensen om ons niet het
gevoel te geven dat we het personeel hinderen bij opruimen of naar
huis gaan. Dat is wel zo prettig, en het voordeel van zo'n stadse
vergaderlocatie. Ander voordeel is dat op de OV-fiets het prachtige
Centraal Station zo te bereiken is, ook met één van de
collega-toezichthouders achterop.
Ben
ik nou in een “ander” gebouw geweest? De eerlijkheid gebiedt te
zeggen dat dat niet het geval is. De Machinist doet me een beetje
denken aan het Lloydhotel of
het Timorpleingebouw
bij mij in de buurt. De Machinist is een oud, markant gebouw, dat
prachtig is opgeknapt, en dat de levendigheid uitstraalt van een plek
waar verschillende functies – en dus mensen – onder één
dak samen komen. Of het een functie heeft in de buurt, zie je er aan
de buitenkant niet aan af. Hoeveel ZZP-ers uit de directe omgeving
hebben er een werkplek gevonden? Hoeveel buurtbewoners hebben werk in
de horeca of komen er wel eens een borrel halen? Ik weet het niet. En
toegankelijke informatie daarover is ook niet echt te vinden. Maar De
Machinist is ontegenzeggelijk een icoon in zijn omgeving. En dat is
goed.
