Aan de Amsterdamse Notweg is de oude Lukasschool gevestigd. Het gebouw is één van de honderd gemeentelijk monumenten van de stad. Het bewijst daarmee dat een gebouw niet per se hoeft op te vallen, om monument te worden. Het is sober, met aan alle kanten glas. Het is daarmee transparant, maar ook erg warm als de zon gaat schijnen. Het is ook het huis van de Lucas Community, een verzameling ondernemende initiatieven van bewoners.
Ook in Amsterdam Osdorp waren er aandachtsgebieden. Het Amsterdams Steunpunt Wonen (ASW) was een van de partijen die bewoners in het gebied ondersteunde bij het nemen van initiatieven. Het ASW hanteerde daarbij het uitgangspunt dat het wel eens niet lang zou kunnen duren met de Vogelaarmiddelen en Bewonersvouchers. Want het geld wordt meestal na verloop van tijd toch weer wegbezuinigd. Onder de naam BuurtBizz ontwikkelden ze een manier van werken waarbij de beschikbare middelen werden gebruikt als het startkapitaal voor sociaal ondernemerschap. Je moet je idee goed uitvoeren en duurzaam maken, in plaats van het afhankelijk te maken van onzekere financieringsbronnen.
Mostafa El Filali van het ASW vertelt hoe je met weinig geld veel kunt doen. “We hebben weinig subsidie nodig, omdat we aan het werk gaan op verwaarloosde plekken. Pleinen waar al in geen tijden aandacht aan is besteed, kregen we in zelfbeheer en dan kun je ze ook inrichten zoals je zelf wilt. Zo gaat het ook met gebouwen. De Lukasschool hebben we zelf opgeknapt. Dat deden we dus goedkoper dan wanneer we voor alles een aannemer hadden moeten laten komen.” Het is overal zichtbaar in het gebouw. De toiletten zijn opgeknapt door de Klusserscoöperatie “Vakman uit de Buurt”. Op de deur hangt een fotootje van hoe was, zodat de bezoeker na het openen van de deur zelf kan ervaren wat er allemaal is gedaan. En ook de keuken is door de coöperatie onder handen genomen. El Filali: “Uiteindelijk kun je als bewoners op allerhande kosten bezuinigen, op inrichting, op beheer, op personeel, op activiteiten. Het vrijwilligerswerk van mensen vertegenwoordigt een enorme waarde. Sterker nog, op veel plekken leggen bewoners er zelf geld bij.”
Oorspronkelijk vonden vele bewonersinitiatieven in de Wildemanbuurt een plek in de Garage Notweg, eigendom van Ymere. Maar daar werd het roer omgegooid, toen de huurinkomsten te laag werden bevonden. Ook El Filali hield kantoor in Garage Notweg en realiseerde zich dat er veel verloren zou gaan, wanneer geen alternatieve huisvesting zou worden gevonden voor de lopende bewonersinitiatieven. En die stond eigenlijk al een hele tijd om de hoek te wachten: de Lukasschool. “Voor de bewoners was de verhuizing ook bevrijdend,” vertelt El Filali. “ Ze zijn niet meer gebonden aan de regels en het beleid van de instituties en ze bepalen eindelijk zelf hun eigen agenda. Onder de noemer Lucas Community zijn allerhande initiatieven aan elkaar gekoppeld, met de Lukasschool als middelpunt. Samenwerken aan en in het pand, om zo je eigen ding te kunnen doen, dat staat centraal in onze aanpak. Op die manier is de Lukasschool onderdeel van de buurt en geen geïsoleerd project. En de mensen die hier actief zijn, zijn geen klanten, maar producenten. Dat geeft een boost aan betrokkenheid, creativiteit en verantwoordelijkheid.” Voor al de actieve mensen in de Lukasschool bedacht Jerry Bisambhar, de voorzitter van de Lucas Community, de term ‘Bewondernemers’. Het zit er allemaal in: bewoners, ondernemers en bewondering. En letterlijk hebben ze hun plek gevonden in de Lukasschool: een sportschool, een naai en modeatelier, een kunstenaarscollectief en buurtmoedercatering. “De toegevoegde waarde van het ASW is dat wij weten hoe de dat participatiebeleid, die instituties en dat hele apparaat werkt,” zegt El Filali. “Wij kunnen de bewoners helpen de weg te vinden in het gemeentelijk labyrint.”
Toch is de huisvesting van de Lucas Community in de Lukasschool nog geen uitgemaakte zaak. Misschien is het een typische gemeenteoplossing, om eerst de sleutel te verstrekken, toestemming te geven voor het gebruik en daarna alle tijd te nemen voor de onderhandelingen over de huurprijs. Zo kan het gebruik al beginnen en het pand stond toch leeg. Maar voor de gebruiker is het ook vreselijk onzeker. Hoeveel geld is hij straks kwijt aan het pand? Dat is natuurlijk het cruciale onderdeel van zijn begroting. Tegelijk is het nog knap lastig om de huurprijs vast te stellen. El Filali: “Want wat is anno 2013 in vredesnaam een reële prijs voor zo’n incourant pand in een wijk die (nog) niet hoog staat aangeschreven en waar bovendien een hoop leegstand is. Op grond van de boekwaarde wilde het stadsdeel oorspronkelijk € 80 per m2, € 20 per m2 meer dan in Garage Notweg. En daar krijg je er dan ook nog gas en licht bij! € 80 per m2 is dus onzin. Bovendien verbiedt het stadsdeel om hier te ondernemen, want de formele bestemming is onderwijs. Ze zijn nu gezakt tot € 65, maar het moet natuurlijk ergens tussen de € 20 en € 30 zijn. Het alternatief is leegstand, niet een huurder die wel € 65 betaalt.”
Boekwaarde. Daarmee heeft de vastgoedcrisis zijn plaats in het verhaal opgeëist; daar zijn de eisen van de boekhouders die buurtbewoners beperken om hun vleugels uit te slaan. De gemeente zou de markt het goede voorbeeld kunnen geven, door zijn eigen vastgoedportefeuille af te boeken. Maar afboeken is natuurlijk iets wat een ander eerst moet doen. De gemeente zou een korting op de huur natuurlijk ook kunnen aanmerken als een subsidie in natura. Maar El Filali heeft een andere voorkeur. “De Lucas Community creëert waarde, voor bewoners, voor de buurt en voor de gemeente,” stelt hij. “ Bewoners verbeteren het pand en behoeden het voor verloedering. Met de activiteiten die ze onder dit dak ontplooien, dragen ze bij aan doelstellingen op het gebied van gezondheid, welzijn en – vooral – werk en economie. Bovendien, als we het beheer van de gemeente overnemen, besparen ze de gemeente kosten. Want ze doen dat allemaal stukken sneller en goedkoper. Het maakt wat uit of er bij de gemeente een ruit wordt ingegooid of bij de Lucas Community. De gemeente heeft een duur contract met een glaszetter, die ze via allemaal schakels moeten activeren. Dat duurt dus veel te lang, meer dan een maand is niet ongebruikelijk. Als dit via de Lucas Community zou lopen zou in principe de Klussercoöperatie ingeschakeld worden en het gebeurt dezelfde dag en veel goedkoper. Aan al die dingen kun je een prijskaartje hangen. Voor je het weet betalen de bewoners geen huur meer aan de gemeente, maar betaalt de gemeente de bewoners omdat ze met al hun inspanningen gemeentelijk vastgoed in stand houden en daar bovenop zorgen voor een levendige buurt, met gezondere mensen die minder vaak gebruik maken van een uitkering.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten